สีทาเหล็กแห้งช้าผิดปกติ เพราะอะไร? วิเคราะห์-แก้ปัญหาแบบมือโปร

ทำไมสีทาเหล็กจึงแห้งช้ากว่ามาตรฐาน?

เจ้าของโรงงานและผู้ควบคุมไซต์งานมักประสบปัญหา “สีทาเหล็กแห้งช้าผิดปกติ” โดยหลายครั้งช่างหรือผู้เกี่ยวข้องมักโทษว่าสีไม่ได้มาตรฐาน ทั้งที่จริง ๆ แล้ว สาเหตุหลักมักอยู่ที่ปัจจัยภายนอก เช่น ระบบงานหรือสภาพแวดล้อม ดังนั้นการวินิจฉัยปัญหาที่ถูกต้อง เป็นกุญแจสำคัญในการแก้ปัญหาและวางแผนงานให้จบไว ไม่มีค่าใช้จ่ายแฝง

สาเหตุหลักที่ทำให้สีทาเหล็กแห้งช้าผิดปกติ

1. อุณหภูมิและความชื้นไม่เหมาะสม

• อุณหภูมิต่ำ: ปฏิกิริยาการแห้งช้า โดยเฉพาะสีอุตสาหกรรม/สีน้ำมัน หากทาตอนอากาศเย็นจัด หรือพื้นที่อับลม สีจะระเหยตัวช้า
• ความชื้นสูง: การระเหยตัวทำละลายลดลง สีอาจ “ผิวแห้งในไม่แห้ง” หรือเหนียวติดกัน

2. ใช้ทินเนอร์ผิดชนิดหรือผิดอัตราส่วน

• ทินเนอร์ไม่ตรงสูตร: หากใช้ทินเนอร์ที่ผู้ผลิตไม่ได้แนะนำ เช่น น้ำมันสน น้ำมันเครื่อง หรือผสมข้ามยี่ห้อ อาจทำให้สีไม่เซ็ตตัว
• ผสมทินเนอร์มากเกิน/ทินเนอร์แห้งช้า: ยืดเวลาการแห้งออกไปหลายเท่า

3. ฟิล์มสีหนาเกิน/ทาซ้ำเร็ว

• ระบบสีเหล็กควรเว้นระยะระหว่างแต่ละชั้น (รองพื้น/ทับหน้า) หากทาซ้ำถี่หรือฟิล์มหนาเกิน ตัวทำละลายจะระเหยออกไม่หมดในชั้นใน

4. พื้นผิวเหล็กมีคราบน้ำมัน/ไขมัน/สนิม

• เหล็กใหม่จากโรงงานมักมีคราบน้ำมันเคลือบ ถ้าไม่ล้างออกก่อน สีจะยึดเกาะไม่ดี แห้งผิดปกติ
• เหล็กเก่า: ถ้าไม่ขัดสนิม-ลอกสีเสื่อม ฟิล์มสีใหม่จะเซ็ตตัวยาก

5. ระบบสีไม่ตรงกับพื้นเหล็ก (เช่น กัลวาไนซ์)

• หากใช้สีปกติทาเหล็กกัลวาไนซ์ โดยไม่ใช้รองพื้นที่เหมาะสม หรือสีเฉพาะ งานยึดเกาะ-แห้งตัวจะมีปัญหา

6. เลือกชนิดสีไม่เหมาะกับงาน/สภาพแวดล้อม

• สีน้ำมันแอลคิดทั่วไปแห้งช้ากว่าอะคริลิกหรืออีพ็อกซี หากใช้ในไซต์งานที่ต้องรีบจบ หรือห้องปิด อาจใช้เวลาหลายชั่วโมง-วัน
• ปัจจุบันมีสีสูตรแห้งไว/2IN1 สำหรับงานเร่ง หลีกเลี่ยงระบบสีหลายชั้น

7. ระบบระบายอากาศในไซต์งานไม่ดี

• อากาศอับ ตัวทำละลายสะสมในบรรยากาศ ลดอัตราการแห้งตัว
• พื้นที่กั้นผ้าใบหรือคลุมโดยไม่จัดการลม สีจะแห้งช้ากว่าค่ามาตรฐาน

8. วินิจฉัยผิดคิดว่าสีไม่ได้มาตรฐาน

• หลายครั้งปัญหามาจากระบบงาน/วิธีใช้ ไม่ใช่ตัวสินค้า เช่น ใช้ทินเนอร์ผิด ฟิล์มหนา ทาซ้ำถี่

วิธีวินิจฉัยปัญหาแบบมือโปร

1. ตรวจสอบ TDS หรือข้อมูลผลิตภัณฑ์

• เปรียบเทียบเวลาการแห้งที่ระบุ กับอุณหภูมิ/ความชื้นในไซต์งานจริง
• ขอข้อมูลจากผู้ผลิตเสมอ

2. ตรวจวิธีใช้ทินเนอร์และการผสม

• ใช้ทินเนอร์สูตรที่ระบุในคู่มือ
• ถามช่างว่าใช้ทินเนอร์หลากยี่ห้อหรือ “น้ำมันสน” แทนหรือไม่

3. สังเกตความหนาฟิล์ม/วิธีทา

• ใช้แปรง/ลูกกลิ้ง/พ่น? ทาเร็วหรือหนากว่าคู่มือหรือไม่?
• เว้นระยะระหว่างเที่ยวครอบคลุมตามคู่มือแค่ไหน

4. เตรียมพื้นผิวให้สะอาด

• เหล็กใหม่: ล้างคราบน้ำมัน/ไขมันด้วยทินเนอร์หรือดีเกรสเซอร์
• เหล็กเก่า: ขัดสนิม ลอกสีเก่าที่เสื่อมออก

5. ตรวจสภาพแวดล้อม

• เวลาและบรรยากาศในการทำงาน (กลางคืน, เช้ามืด, หน้าฝน, RH สูง)
• ไซต์งานปิด/คลุมผ้าใบ/กลางแจ้ง มีลมแรงหรืออับชื้น

วิธีแก้ไข-ป้องกันปัญหาแบบช่างมือโปร

1. ปรับสภาพแวดล้อม
   • เลือกเวลาทำงานอุณหภูมิ/ความชื้นเหมาะสม
   • ใช้พัดลมหรือจัดให้ระบายอากาศดี ลดความอับ
2. เลือกสีและระบบงานตรงกับงาน
   • ใช้สีแห้งไว/2IN1 สำหรับงานเร่ง
   • งานโครงสร้างใหญ่ อาจต้องใช้ระบบอุตสาหกรรม
3. ใช้ทินเนอร์ถูกชนิดและสัดส่วน
   • หลีกเลี่ยงผสมข้ามยี่ห้อหรือใช้น้ำมันสนแทนที่ไม่ได้ระบุ
4. ควบคุมความหนาและระยะห่างระหว่างเที่ยว
   • ทำตามที่ระบุใน TDS เสมอ
5. เตรียมพื้นผิวเหล็กให้สะอาด
   • ขจัดคราบมัน/ไขมัน/สนิมก่อนทาทุกครั้ง

ตัวย่อที่ควรรู้

• TDS (Technical Data Sheet): ใบข้อมูลทางเทคนิคจากผู้ผลิต มีค่าวัด-วิธีใช้และมาตรฐานอุณหภูมิ ความชื้น

Checklist ก่อนโทษว่าสีไม่ได้มาตรฐาน

• ตรวจสอบอุณหภูมิ-ความชื้นในไซต์งาน
• เช็คการใช้ทินเนอร์และอัตราส่วนผสมจริง
• สังเกตความหนาฟิล์ม-จำนวนเที่ยวและเวลาห่างกัน
• ตรวจสภาพผิวเหล็ก/การเตรียมพื้นผิว
• ตรวจระบบสีและชนิดสีเหมาะสมกับลักษณะงาน

สรุป:

หลายปัญหาสีทาเหล็กแห้งช้า มาจากวิธีการ/ระบบงานและสภาพแวดล้อม ไม่ใช่เพราะสีไม่ได้มาตรฐาน การวิเคราะห์ปัญหาอย่างมืออาชีพจะช่วยให้งานเดินหน้าตามแผน ไม่มี delay และลดต้นทุนซ่อมแซมในอนาคต